الویت بندی بخش های صنعتی به منظور اعطای اعتبارات بانکی (با تاکید بر شاخص های عملکرد اقتصادی و مالی به تفکیک کد های سه رقمی آیسیک)

اولویت بندی بخش های صنعتی جهت اعطای تسهیلات بانکی (با تاکید بر شاخص های عملکردی و مالی) عباس خورشیدی چکیده بخش های دارای اولویت، در اصطلاح، به صنایعی در این تحقیق اطلاق می شود که بر اساس روش ها و شاخص های اقتصادی و مالی بهترین عملکرد را داشته باشند. لازمه اولویت بندی آن است که بر حسب معیارها و استاندارهای اقتصادی ومالی، این بخش ها به تفکیک مطالعه گردند و منطق اعطای تسهیلات در هر بخش ارایه شود. در این تحقیق با استفاده از شاخص های عملکردی نظیر ارزش افزوده، ارزش تولیدات و ... و نیز شاخص های مالی به بررسی وضعیت صنایع کشور در طی سه سال 1379، 1383 و 1388 پرداخته شده است. صنایع مورد بررسی با استفاده از روش تحلیل عاملی و تاکسونومی عددی بر اساس کدهای سه رقمی آیسیک طبقه بندی، اولویت بندی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. بر اساس نتایج به دست آمده صنایع تولیدفلزات اساسی، تولیدمحصولات شیمیایی، تولیدخودرو ملحقات آن و تولید محصولات اولیه آهن و فولاد دارای بهرتین عملکرد بر اساس شاخص های مورد بررسی بوده و در اولویت پرداخت تسهیلات توسط بانکها قرار دارند. واژگان کلیدی:اولویت بندی، کدهای آیسیک، تسهیلات بانکی، تاکسونومی عددی، تحلیل عاملی طبقه بندی jle : c38, g21, l6 خلاصه پایان نامه: مهمترین وظیفه سیستم بانکی کشور جذب سپرده های مردم و اعطای تسهیلات از این منابع به متقاضیان آن می باشد. با توجه به عدم توسعه مناسب بازار سرمایه درکشور در طی سالیان گذشته، نظام بانکی کشور نقش اساسی در تامین مالی پروژه ها از طریق اعطای تسهیلات و یا مشارکت در پروژه های ارائه شده به ایشان دارد. افزایش فزاینده تقاضای تسهیلات بانکی از سوی بنگاه های اقتصادی از یک سو و افزایش رقابت های تجاری گسترده و تلاش بانک ها و موسسات مالی و اعتباری در کشور برای کاهش ریسک عدم بازپرداخت تسهیلات از سوی دیگر موجب به کارگیری روش های نوین از جمله روش های آماری در این زمینه شده است. از این رو ارایه یک برنامه مدون و کلان که در آن مدیریت بانک ها به منظور کاهش ریسک اعطای تسهیلات، گروه های اولویت دار صنایع و سهم آنها در دریافت منابع را مشخص کرده باشند ضروری می باشد. به عبارت روشن تر سوال اصلی این است که چه صنایعی بالاترین اولویت را جهت دریافت تسهیلات بانکی دارند و سیاستگذاران سیستم بانکی کدام صنایع را باید در اولویت اعطای اعتبارات بانکی قرار دهند؟ سوال دیگری که ممکن است بانک ها با آن مواجه باشند این است که در صورتی که دو بنگاه اقتصادی از دو صنعت مختلف دارای ویژگی های کاملا یکسان و ریسک یک اندازه باشند، و تنها تفاوت آنها فعالیت در دو گروه مختلف باشد، بانک ها چگونه بین این دو صنعت و یا گروه می بایست دست به انتخاب بزنند؟ علی رغم جستجوهای انجام شده هیچ گونه اولویت بندی گروهی بر اساس صنعت و نوع فعالیت مشتریان، در سیستم بانکی کشور مشاهده نشده است. حال آنکه این اولویت بندی باعث ارائه تصویری شفاف از وضعیت و توانایی گروههای مختلف متقاضی تسهیلات در ایفای به موقع تعهدات و باز داشتن آنها از استفاده بیش از حد منابع و سقوط به ورطه بحران مالی نقش اساسی دارد. همچنین طبقه بندی بخش های صنعتی باعث سهولت در امور بانکی، کاهش ریسک سرمایه گذاری، تسهیل در رتبه بندی مشتریان و ایجاد بستری برای مبارزه با پولشویی خواهد شد. بنابراین شناسایی بخش های اولویت دار برای دریافت تسهیلات بانکی می تواند کمک شایانی به بانکها برای مدیریت تسهیلات نماید. بخش های اولویت دار در این تحقیق به صنایعی اطلاق می شود که بر اساس روش ها و شاخص های اقتصادی و مالی بهترین عملکرد را داشته باشند. لازمه اولویت بندی آن است که بر حسب معیارها و استاندارهای اقتصادی و مالی، این بخش ها به تفکیک مطالعه گردند و منطق اعطای تسهیلات در هر بخش ارایه شود. در این تحقیق با استفاده از شاخص های عملکردی نظیر ارزش افزوده، ارزش تولیدات و ... و نیز شاخص های مالی به بررسی وضعیت صنایع کشور در طی سه سال 1379، 1383 و 1388 پرداخته شده است.(به علت نبود آمار و اطلاعات صنایع در سالهای پس از1388 امکان مطالعه در این سال ها مقدور نشد)صنایع مورد بررسی با استفاده از روش تحلیل عاملی و تاکسونومی عددی بر اساس کدهای سه رقمی isic طبقه بندی، اولویت بندی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. هدف اصلی این رساله، شناسایی بخش های پیشروی اقتصادی (با تاکید بیشتر بر بخش های صنعتی) هم از لحاظ عملکرد اقتصادی و هم از منظر شاخص های مالی آنها است. هدف از شناخت نقاط ضعف و قوت بخش های اقتصادی کشور بر اساس معیار های مطروحه، تعیین اولویتهای تسهیلات بانکی و جهت دهی به آنها می باشد. در این رساله، به منظور شناسایی و تعیین بخش های پیشرو اقتصادی و رتبه بندی آنها جهت اعطای تسهیلات بانکی از سه روش مختلف استفاده شده است. در ابتدا، وضعیت صنایع کشور در طی دوره 1379 تا 1388 بر اساس کدهای سه رقمی isic در قالب شاخص های عملکردی و مالی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این قسمت، ضمن ارائه مبانی نظری شاخص های مورد مطالعه در هر بخش، رتبه بندی گروههای صنعتی مرتبط با هر شاخص در هر سال ارائه گردید. در بخش دوم، اولویت بندی صنایع کشور در طی سالهای 1379 تا 1388 و بر اساس شاخص های عملکردی و مالی با روش تحلیل عاملی تقسیم بندی شده و مجموع نمرات بدست آمده از عامل ها را به عنوان معیاری برای تعیین اولویت بندی صنایع بکار برده شد. لازم به ذکر است که روش تحلیل عاملی به دو صورت؛ یک بار برای هر گروه شاخص به طور مجزا و یک بار دیگر برای مجموعه شاخص ها مورد استفاده قرار گرفت. در بخش سوم نیز به اولویت بندی صنایع کشور در طی سالهای 1379 تا 1388 بر اساس شاخص عملکردی با روش تاکسونومی عددی پرداخته شد .همچنین جهت بررسی وضعیت تمامی صنایع موجود در بورس اوراق بهادار، را رتبه بندی نموده تا امکان مقایسه میان تمامی صنایع وجود داشته باشد. با توجه به اطلاعات بدست آمده از رتبه بندی فعالیتها که با استفاده از تحلیل تاکسونومی و برای هر سال بصورت جداگانه صورت پذیرفت، فعالیتهای با توجه به مطالب مطرح شده اهم نتایج بدست آمده از تحقیق را در کل دوره به شرح زیر است: 1- فهرست اولویت بندی صنایع بر اساس روش تحلیل عاملی حاوی نکات اساسی و راهگشا برای اتخاذ سیاستهای پولی و بانکی است. بر این اساس اولویت اعطای تسهیلات را در صنایعی می توان توصیه نمود که ساختار آنها در جهت افزایش سهم ارزش افزوده آنها در طی دوره مورد بررسی بوده است. این صنایع را عمدتا گروههای صنعتی تشکیل می دهند که به دلیل وسعت سرمایه گذاری های اولیه در زمینه برنامه های اقتصادی متعدد توانسته اند ضمن حفظ زیر ساختهای قدرتمند، از عملکرد اقتصادی قابل قبول و باثباتی در ایجاد ارزش افزوده، ارزش تولیدات و ارزش سرمایه گذاری برخوردار گردند. 2- صنایعی که بهترین وضعیت را از منظر شاخص های عملکردی( ارزش تولیدات، ارزش افزوده، ارزش سرمایه گذاری و تغییرات مثبت ساختاری) داشته اند، از منظر شاخص های مالی نیز در رتبه های بالایی قرار گرفته اند. صنایع؛ محصولات شیمیایی، صنعت فلزات اساسی، صنعت فرآورده های نفتی، صنعت مواد غذایی و محصولات آشامیدنی و صنعت ماشین آلات و تجهیزات از این دسته می باشند. 3- با توجه به مطالعه رتبه بندی صنایع طبق مقادیر مطلق شاخص ها، صنایع؛ تولید فرآورده های نفتی تصفیه شده، تولید فرآورده های کوره کک، تولید مواد شیمیایی اساسی، تولید محصولات اولیه آهن و فولاد، تولید فلزات اساسی گرانبها و ...، تولید انباره ها و پیل ها و باطری های اولیه، تولید سایر تجهیزات الکتریکی طبقه بندی نشده، تولید ابزارهای اپتیکی و تجهیزات عکاسی، تولید وسایل نقلیه موتوری، تولید لامپ ها و لامپ های لوله ای الکترونیکی و ... و تولید فرستنده های تلویزیونی و رادیویی و ... در تمام طی دوره مطالعه از تغییرات مثبتی در ساختار اقتصادی خود برخوردار شده اند. شایان ذکر است، از منظر سودآوری و شاخص های مالی نیز این صنایع در رتبه های نخست اولویت بندی قرار می گیرند. 4- صنایع؛ تولید محصولات اولیه آهن و فولاد، تولید مواد شیمیایی اساسی، تولید فراورده های نفتی تصفیه شده، تولید وسایل نقلیه موتوری، تولید محصولات کانی غیر فلزی طبقه بندی نشده و تولید فلزات اساسی گرانبها و ... طی دوره مورد بررسی به ترتیب صنایع مهم کشور به لحاظ ایجاد ارزش افزوده بخش صنعت بوده اند. این صنایع از حیث شاخص های سودآوری در بازار مالی نیز مستعد اعطای تسهیلات بانکی شناخته می شوند. جمع بندی و نتیجه گیری نهایی بخش های اولویت دار بر اساس نتایج به دست آمده، نشان می دهد صنایع تولید فلزات اساسی، تولید محصولات شیمیایی، تولید خودرو ملحقات آن و تولید محصولات اولیه آهن و فولاد دارای بهرتین عملکرد بر اساس شاخص های مورد بررسی بوده و در اولویت پرداخت تسهیلات توسط بانکها قرار دارند. classification of industrial sectors for banking facilities (with an emphasis on performance and financial indicators) abaskhorshidi priority sectors are referred to industries that have the best performance based on economic and financial indicators. prioritization demands separate study of these sections based on economic and financial criteria and standards, in order to reacharationale for lending in each section. this study uses performance indicators, such as value added, output value, etc. as well as financial indicators to assess the priority of a given industry for 1997, 2003and 2009. the industries have been analyzed using factor analysis and numerical taxonomy based on isic classification. the results, which are borne out by the monitored indicators, show that industries that manufacture basic metals, car accessories, and chemical substances as well as basic iron and steel products have had the best performances and rank high in loaning priority lists of banks. key words: classification, isic codes, bank loan, numerical taxonomy, factor analysis jel classification :c38, g21, l6